Kraniyosinostoz, Bebeklerde Kafatası Şekil Bozukluğu

Kraniyosinostoz, bebeklerde kafatası kemiklerini birleştiren sütür adı verilen bağ dokuların erken kapanması sonucu oluşan bir doğumsal anomalidir. Normalde sütürler, bebeğin büyümesine ve beynin gelişmesine olanak sağlamak için bir süre açık kalır. Ancak kraniyosinostoz durumunda, bu sütürlerden biri ya da birden fazlası zamanından önce kapanır ve kafa şekli bozukluğu ortaya çıkar. Bu durum, hem estetik hem de işlevsel sorunlara yol açabilir.

Bursa’da hizmet veren Beyin Cerrahı Özgür Taşkapılıoğlu tarafından kaleme alınan bu makalede kraniyosinostozun nedenlerini, türlerini, tanı ve tedavi yöntemlerini bulabilirsiniz.

Kraniyosinostoz Nedir?

Kraniyosinostoz, sütürlerin erken kapanması nedeniyle kafatasının büyüme potansiyelinin belirli yönlerde sınırlanması ve anormal bir kafa şeklinin oluşmasıdır. Kafatası şekli, hangi sütürün erken kapandığına bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Beyin, doğumdan sonra hızla büyür ve bu büyüme için kafatası kemiklerinin hareketine ihtiyaç duyar. Sütürlerin erken kapanması, beyin gelişimini etkileyebilir ve kafatası içi basıncı artırabilir.

Kraniyosinostozun Türleri Nelerdir?

Kraniyosinostoz, kapalı olan sütüre göre farklı türlere ayrılır:

1. Sagittal Sütür Kraniyosinostozu (Scaphocephaly)

• En sık görülen türdür.
• Başın ön-arka yönünde uzamasına neden olur.
• Baş dar ve uzun bir şekil alır.

2. Koronal Sütür Kraniyosinostozu (Plagiocephaly)

• Tek taraflı veya çift taraflı olabilir.
• Tek taraflı olduğunda, yüz ve kafa asimetrik bir görünüme sahip olur.
• Çift taraflı olduğunda, baş geniş ve düz bir şekil alır.

3. Metopik Sütür Kraniyosinostozu (Trigonocephaly)

• Alın bölgesinde daralma ve üçgenimsi bir kafa şekli oluşturur.
• Gözlerin birbirine yakın görünmesine neden olabilir.

4. Lambdoid Sütür Kraniyosinostozu

• Nadir görülür.
• Kafa arka kısmında asimetrik bir şekil bozukluğu oluşturur.

Kraniyosinostozun Nedenleri Nelerdir?

Kraniyosinostozun nedeni genellikle bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

Genetik Faktörler:

• Bazı sendromlarla ilişkilidir (örneğin, Apert sendromu, Crouzon sendromu, Pfeiffer sendromu).
• Aile öyküsü olan bebeklerde daha sık görülür.

Çevresel Faktörler:

• Hamilelik sırasında annenin maruz kaldığı bazı ilaçlar veya toksinler.
• Folik asit eksikliği.

Kraniyosinostoz (Bebeklerde Kafatası Şekil Bozukluğu) Belirtileri Nelerdir?

Kraniyosinostozun belirtileri, hangi sütürün erken kapandığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir:

Anormal kafa şekli: Başın belirli bölgelerinde düzleşme veya çıkıntı oluşabilir.
Kafatasında sertleşme: Bebeklerde kafatası yumuşak dokulu olması gerekirken sert bir alan hissedilebilir.
Kafa içi basınç artışı: Şiddetli durumlarda huzursuzluk, kusma, baş ağrısı ve nörolojik problemler görülebilir.
Yüz asimetrisi: Gözler veya kulaklar hizasız görünebilir.

Kraniyosinostoz Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Kraniyosinostoz tanısı, genellikle fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konur:

1. Fizik Muayene:

• Kafatası şekli ve sütürlerin durumunun incelenmesi.
•Bebeğin gelişimsel özelliklerinin değerlendirilmesi.
• Baş dar ve uzun bir şekil alır.

2. Görüntüleme Yöntemleri:

• Röntgen: Sütürlerin erken kapanmasını gösterir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kafatası kemiklerinin ve beynin üç boyutlu görüntülenmesini sağlar.
• MR Görüntüleme: Daha detaylı incelemelerde kullanılır.

3. Genetik Testler:

• Sendromik kraniyosinostoz şüphesi olan durumlarda genetik testler yapılabilir.

Kraniyosinostoz Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kraniyosinostozun tedavisi, genellikle cerrahidir. Tedavi planı, durumun ciddiyetine, çocuğun yaşına ve genel sağlık durumuna bağlıdır.

1. Cerrahi Müdahale

• Kraniyal Rekonstrüksiyon: Sütürlerin açılması ve kafatasının yeniden şekillendirilmesi.
• Endoskopik Cerrahi: Daha az invaziv bir yöntemdir ve genellikle erken teşhis edilen vakalarda uygulanır.

2. Kafatası Şekillendirme Kaskları

• Cerrahi işlemden sonra veya hafif vakalarda, kafatasının doğal büyümesine rehberlik etmek için kullanılabilir.

Kraniyosinostozda Erken Teşhis ve Müdahalenin Önemi

Kraniyosinostoz tedavisinde erken teşhis hayati önem taşır. Özellikle beyin gelişimi devam eden bebeklerde, tedavinin erken başlaması uzun dönem sonuçlarını olumlu yönde etkiler.

Kraniyosinostoz Tedavi Edilmezse Ne Olur?

• Kafa içi basınç artışı.
• Gelişim geriliği.
• Kalıcı kafa şekil bozuklukları.

Kraniyosinostoz için Ailelere Öneriler

Bebek Takibi: Doğumdan itibaren bebeğinizin kafa şekli ve genel gelişimini gözlemleyin.
Uzman Görüşü: Anormal bir durum fark ettiğinizde pediatrik bir nöroşirürjiyene başvurun.
Cerrahi Sonrası Rehabilitasyon: Cerrahiden sonra doktorun önerdiği kontrolleri ve uygulamaları ihmal etmeyin.

Kraniyosinostoz, erken teşhis ve uygun tedavi ile başarıyla yönetilebilen bir durumdur. Çocukların hem fiziksel hem de zihinsel gelişimlerini sağlıklı bir şekilde sürdürebilmeleri için ailelerin dikkatli gözlem yapmaları ve uzman yardımı almaları büyük önem taşır. Eğer bebeğinizde kafatası şekil bozukluğu fark ediyorsanız, vakit kaybetmeden bir uzmana danışmalısınız. Prof. Dr. Özgür Taşkapılıoğlu sağlıklı günler diler.